Waarom is een visie voor historische landgoederen belangrijk?
In Vlaanderen is het overgrote deel van de landgoederen nog steeds in private handen. In veel gevallen zijn ze al generaties lang in bezit van dezelfde familie. Die familiale band zorgt voor een sterke verbondenheid en verantwoordelijkheid om het landgoed in goede staat te behouden. Daarbij hoort het verzekeren van een toekomstbestendig verdienmodel, met respect voor de aanwezige ecologische, cultuurhistorische en sociale waarden.
Landgoederen staan vandaag voor een aantal uitdagingen. Klimaatverandering zorgt voor lagere grondwaterstanden en zo voor de verdroging van vijvers, droogtestress bij bomen en een verminderde bodemvruchtbaarheid. Tegelijk vergen nieuwe eisen op vlak van woon- en werkcomfort voor een aanpassing van het gebouwenpatrimonium. De zoektocht naar nieuwe verdienmodellen loopt moeilijk door de complexe – en soms tegenstrijdige – regelgeving en eigendomsversnippering door erfopvolging. Bovendien is er soms een gebrek aan begrip en vertrouwen tussen eigenaren en beheerders enerzijds en overheden en de (lokale) bevolking anderzijds.
Nochtans bieden landgoederen kansen om enkele maatschappelijke uitdagingen op te lossen. Door hun historische rol als kern van een dorpsgemeenschap, zijn het plekken bij uitstek voor streekontwikkeling. Landgoederen kunnen bijdragen tot sociale cohesie en economische ontwikkeling. Bovendien zijn het in het dichtbevolkte Vlaanderen zeldzame plaatsen van grootschalige open ruimte. Dit biedt mogelijkheden om samen met eigenaren en beheerders in te zetten op natuurdoelstellingen en de verduurzaming van de landbouw. Daarnaast genieten landgoederen aantrekkingskracht omwille van hun landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Ze zijn vaak bepalend voor de aantrekkingskracht en de identiteit van een regio.
Onbekend maakt onbemind geldt ook voor historische landgoederen. Terwijl ze vroeger het hart van het dorpsleven vormden, fungeren ze nu vaker als eilanden in hun omgeving. Nochtans zijn ze nog steeds – direct of indirect – van waarde voor de omgeving. Een gedeeld begrip van de werking van historische landgoederen en de kwaliteiten die eraan toegeschreven worden, is ongetwijfeld een stap in de richting van toekomstbestendige landgoederen.
